Merkezimiz -1. katta yer alan bilgisayarlı tomografi cihazı ile hastalarımıza hizmet vermektedir. Bilgisayarlı tomografi tetkiki ile ilgili aşağıdaki bilgilendirme yazımızı okuyabilir, tetkik ile ilgili sorularınız için iletişim numaralarımızdan bize ulaşabilirsiniz.
Bilgisayarlı Tomografi nedir?
Bilgisayarlı tomografi (BT veya CT), güncel tıpta Radyoloji alanında en sık kullanılan tanı görüntüleme metotlarından biridir. BT, tomografik görüntülerin bilgisayar yardımı ile işlenmesiyle görüntü oluşturmakta hastaların iç organlarının detaylı olarak görüntülenmesini sağlamaktadır. Ultrasonografinin aksine, yüzeysel dokuların yanında, çok derinde yerleşimli organların ve derin anatomik oluşumların da görüntülenmesini sağlamaktadır. BT cihazı çalışma prensibi olarak, x ışınları olarak tabir edilen bir radyasyon çeşidi ile görüntü oluşturmaktadır. Bu nedenle radyasyon maruziyetinin kesin olarak yasaklandığı durumlarda bu tetkik yapılamamakta, bu yöntem yerine diğer görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.
Bilgisayarlı tomografi (BT) hangi durumlarda yapılmaktadır?
Bilgisayarlı tomografi iç organların görüntülenmesi gereken durumlarda yapılabilecek belli başlı tetkiklerin başında gelmektedir. BT tetkiki yapılması geren durumlardan bazıları aşağıda belirtilmiştir;
Trafik kazalarında veya diğer kazalardaki iç organ yaralanmaları
Beyin dokusunun (özellikle felç ve inme hastalığının) görüntülenmesi
Kemik kırıkları, kas-iskelet yaralanmaları
Kanserli dokuların saptanması veya tedavi sonrası takibi
Ameliyat öncesi, ışın tedavisi öncesi, biyopsi öncesi değerlendirmeler
İç kanamaların saptanması
Tedavinin takibinin/iyileşmenin takibinin yapılması
Damar hastalıklarının tanısı
Enfeksiyon hastalıklarının görüntülenmesi
Listede yer almayan birçok hastalıkta da gerekli hallerde BT tetkiki yapılabilmektedir. Ancak radyasyon içeren bir tetkik olması nedeniyle, tıbbi gerekçenin uygun olmadığı hallerde kullanımından kaçınılmalıdır.
BT tetkikinin olası yan etkileri nelerdir?
Radyasyon içeren bir tetkiktir.
Bu nedenle çocuk hastalarda kesin tıbbi gerekçeler sağlanmadıkça tomografi çekimlerinden kaçınılmalıdır. Ancak kesin tıbbi gerekçelerin bulunduğu durumlarda çocuklarda da tetkik yapılabilmektedir. Trafik kazaları, adli vakalar ve olaylar, çocuk istismarı veya başka yöntemlerle tanı konulamayacak vb durumlar örnek olarak verilebilir.
Ayrıca hamileler veya hamilelik şüphesi olan hastalarda da kesin tıbbi gereklilik şartı olmadan BT tetkikin yapılmasından kaçınılmalıdır. Anne karnındaki fetüse radyasyonun zararlı etkilerinden dolayı hamilelerde istisnayi bir durum olmadıkça tomografi tetkiki yapılmamalıdır.
Tetkikte damar yoluyla kontrast madde verilebilmektedir
Birçok BT tetkikinde işlem sırasında damar yolundan kontrast madde (opak madde) denilen, organların ve damarların çok daha iyi görüntülenmesini sağlayan bir ilaç verilmektedir. Halk arasında renkli film olarak da geçen bu maddeye karşı hastaların allerji öyküleri bulunması halinde tetkik bu madde verilmeden yapılmaktadır. Bu nedenle her hasta işlem öncesi allerji açısından sorgulanmaktadır. Ayrıca damardan verilen bu opak maddenin tiroid hastalıklarında tiroid fonksiyonlarını etkileyebileceği bilinmektedir.
Damardan verilen kontrast maddenin böbrek yetmezliği bulunan, veya böbrek hastalığı şüphesi bulunan kişilerde kullanımı kısıtlanmaktadır. Zira ilaç böbrek fonksiyonlarını bozabilmektedir. Çok yaşlı veya genel durumu bozuk olan kişilerde de yine ilaç kullanımı öncesi bu konu ilgili hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Kontrast madde kullanımı ile ilgili diğer istisnai durumlar konusunda ilgili hekimden bilgilendirme alınması önerilmektedir.
Tetkik öncesi dikkat edilmesi gerek durumlar nelerdir?
Tomografi tetkiki damardan ilaç uygulanarak yapılacak ise 4-6 saat açlık sonrası yapılmalıdır. İlaç verilmeyen durumlarda işlem tok karnına da yapılabilmektedir. Bazı durumlarda ağız yoluyla da ilaç uygulaması yapılabilir. Bu gibi durumlarda tetkik öncesi hasta bilgilendirilmeli, işlem öncesi ağızdan alım işlemi için uygun bir zaman ayrılmalıdır. Bunlar dışında kalan istisnai durumlar için tetkik öncesi ilgili hekim ile görüşülerek gereklilik arzeden konularda hazırlık yapılmalıdır. Tetkik sırasında, tetkikin yapılacağı bölgede metal bir cismin bulunması durumunda, görüntülemede bozulma ve istenmeyen hatalar oluşturacağı için, kredi kartı, küpe, madeni para vb gibi madeni cisimler hastadan uzaklaştırılmalıdır. Metal protezler, kalp kapakları, kalp pilleri vb gibi vücut içerisine operasyon ile yerleştirilen cisimler tomografi tetkikine girmeye engel değildir.
Tetkik sonrası dikkat edilmesi gereken durumlar nelerdir? Tetkik sonrası, eğer damar içerisinden ilaç verildi ise mutlaka hastaya bol su içmesi önerilmektedir. Bu durum ilacın böbreklerden atılımını kolaylaştırmaktadır. Ayrıca damardan ilaç verilen hastalarda olası alerji durumunun takip edilmesi için hasta minimum 15-20 dk gözlem altında bekletilmelidir. Bu şekilde işlem sırasında veya sonrasında alerji gelişmesi halinde anında müdahale gerçekleştirilebilmektedir. Ancak ilaca bağlı alerji durumu nadir görülen bir durumdur. Yaşlı hastalarda ilaç kullanımından kaçınılmalı ancak mutlaka kullanılması gereken durumlarda gerekirse hasta böbrek fonksiyonları açısından takip edilmelidir. İşlem sonrası olası rahatsızlık durumunda ilgili hekim ile irtibata geçilmelidir.
